Paratoner Kontrolü ve Raporlama

Ülkemizde her mevsim oluşabilen şiddetli yağmurlarla birlikte meydana gelen yıldırım düşmeleri can ve mal kaybına yol açabilmektedir. Bu nedenle yerleşkeler içerisinde bu hasarları engellemek adına “Paratoner“ler kullanılmaktadır. Paratonerler, belli mesafeler içerisinde yıldırım düşmesi esnasında oluşan elektrik enerjisini çekerek toprağa iletmekte ve bu sayede çevrede oluşabilecek hayati tehlikelerin önüne geçmektedir. Özellikle büyük işletmelerde uygulanan bu sistem sayesinde iş yerlerinde oluşabilecek maddi hasarla birlikte içeride çalışan personellerinde can güvenliği sağlanmaktadır.

Paratoner Bakımı

Paratoner bakımı, yıldırımın etkisinden korunmak amacıyla kurulan paratonerlerin belli aralıklarla kontrol edilerek düzgün çalışmaya devam etmesini sağlayan uygulamadır. Bu bakım, mevcut yönetmelikler dahilinde her yıl yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde herhangi bir şikayet üzerine bakımı yapılmayan paratoner tespit edilirse bakım ücretinden daha fazla olmak üzere ceza uygulamasına gidilmektedir. Yönetmelikler gereği zorunlu hale getirilen paratoner bakımı kişilerin can ve mal güvencesi açısından son derece önemlidir. Paratoner bakımı, belirttiğimiz üzere paratonerlerin kullanılıyor olması kadar önemlidir. Özellikle kuvvetli yağmurların bulunduğu ve yıldırım düşme tehlikelerinin sıklıkla yaşandığı bölgelerde mutlaka paratoner kullanımına gidilmesi gerekmektedir. Mevcut olan bu paratonerlerin yıllık bakımının yapılmaması halinde normal çalışma performanslarında azalma olabilmektedir. Aşınma veyahut başka bir sebepten dolayı normal işleyişini yitirmeye başlayan paratonerlerin bakımı yapılmadığı takdirde yıldırım düşmesi sonrasında oluşabilecek yangın ile birlikte hem iş yerleri hem de insanların can güvenliği tehlikeye girebilmektedir. Bu durum da can ve mal kaybına yol açabilmektedir. İşte bu nedenledir ki yıldırım tehlikesi olan yerlerde paratoner kullanımına gidilmeli, var olan paratonerlerin de mutlaka her yıl rutin yapılması gereken bakım işlemlerinin aksatılmaması gerekmektedir. Zira yukarıda da belirttiğimiz üzere bu husus yönetmeliklerle birlikte zorunlu hale getirilmiştir.

Paratoner bakımı ve raporlama işlemleri nasıl yapılır?

Paratoner kullanımın ne kadar önemli olduğu, kullanılmadığı durumlarda oluşabilecek tehlikeler ve söz konusu paratonere ait yapılacak bakım çalışmalarının hukuki zorunluluğundan yeterince bahsettik. Şimdi de son derece önemli olan paratoner bakımının nasıl yapıldığını, bakım aşamalarını inceleyerek anlatmaya çalışalım. Paratoner bakımında öncelikle radyasyon ölçüm aleti aracılığıyla radyoaktif paratoner başlığına ait sinyal testi yapılmaktadır. Bu test sonucunda alınan veriler neticesinde sonraki aşamaya geçilmektedir. Bazı paratonerlerde bu test uygulanırken, bazılarında ise başlık testine gerek duyulmamaktadır. Söz konusu başlık testinin uygulanması için aktif halde olan paratonerin başlık testi için uygun olması gerekmektedir. Sonrasında ise TS 622 uyumluluğu olup olmadığı kontrol edilmektedir. Bu uygunluk doğrulandığı takdirde sonraki kontroller yapılabilinmektedir. Eğer uygunluk tespit edilemediyse uyumlu hale getirme çalışmaları tamamlandıktan sonra işleme devam edilmektedir. Daha sonrasında paratonerin mevcut olan topraklama sistemine karşı dirençleri tespit edilmelidir. Bu tespit sonrasında normal değerlere ulaşılır ise sonraki aşamaya geçilir, aksi takdirde mevcut topraklama direnci olması gereken konuma getirilerek bakım ve onarımı yapılır. Bu direnç ölçümü esnasında tüm bölgelerin direnci kontrol edilerek aksaklıklar giderilmeye çalışılır. Sonrasında da yapılan tüm işlemler raporlara dökülür. Böylece mevcut paratonerin bakımı tamamlanmış olmaktadır.

Paratoner bakımı neden zorunludur?

Yıldırım düşmesinin yaratacağı tüm olumsuzluklara karşı önlem amacıyla kurulan paratonerlerin bakım aşamasını ve kanuni zorunluluğunu yukarıda gördük. Peki, neden paratoner raporu zorunlu bir uygulamadır? Zamanında bakımı yapılmayan paratonerler her geçen zaman dilimi içerisinde etkisini kaybetmeye başlamaktadır. Gerek aşınmalar sonucunda olsun, gerek farklı sebeplerle olsun paratonerler zaman içerisinde bakım yapılmaz ise gerçek performanslarını gösterememektedir.